Fetih sonrası kurulan ilk Türk mahallelerden biri olan Kıztaşı Mahallesi’ne adını veren Kıztaşı ya da Markianos Sütunu, MS 455 yıllarında Doğu Roma İmparatoru Markianos anısına kentin valisi olan Tatianus tarafından Forum Amastrion’a diktirilen Roma döneminden kalma birkaç anıt sütundan birisidir.Fatih’te küçük bir mahallede meydanın ortasında bulunan Markianos Sütunu tahribata uğramış olsa da günümüze kadar ulaşmayı başarabilmiştir.
Uzunca bir süre Saraçhanebaşı’nda Yeniçeri odalarında bir evin bahçesinde kalan bu anıt, bütün bölgeyi yakan Çırçır Yangını’ndan (1908) sonra yeniden yapılan düzenleme sonunda ortaya çıkarılmıştır.
Sütun Kızıl-gri Mısır granitinden iki parça olarak yapılmıştır. Kaidesi dört yüzlüdür ve beyaz mermerden yapılmıştır. Her üç yüzündeki madalyonlar Yunan Haçları ile bezenmiştir.
Kaidesi’nde Nike Heykeli’nin bulunuşundan ötürü halk arasında Kıztaşı olarak bilinmektedir.
Diğer üç yüzünde ise birbirini takip eden kabartmalarda defne yapraklarından oluşmuş bir çelenk içerisinde İsa’nın mongramı bulunmaktadır.
Kaidesi’nin batı yüzünde bir de kitabe bulunmaktadır.
Latince olarak yazılan kitabesinin çevirisi şöyledir.
İşte bu imparator (birinci yurttaş) Marcianos’un anıtıdır
Ki Tatianus bu eseri adamıştır
Sütunun üzerinde ise bir Korint başlığı bulunmaktadır. Başlığın İmparator Markianos’un heykellerinden birinin kaidesi olması muhtemeldir. Sütunun üzerinde bulunan ve İmparator Markianos’a ait bronz heykelin 13. yüzyılda Venedikliler tarafından İstanbul’dan İtalya’nın Bari Şehrin’e götürüldüğü ve şu an orada bulunan Barletta heykeli olduğu da söylenmektedir.
Sütun ile ilgili Romalılara ait olan efsane şöyledir
Roma İmparatoru Jüstinyen Ayasofya’yı inşa ettirirken tılsımlı güçleri olan bir kız da buraya büyük bir sütun taşıyormuş. Derken kızın karşısına ruhani bir canlı (cin) çıkar taşı nereye götürdüğünü sorar. Kız, Ayasofya’ya götürdüğünü söyleyince cin, geç kaldığını ve taşı boşuna taşımamasını söyler. Kız, taşı oracıkta bırakıp durumu görmek için bugünkü Sultanahmet Meydanı’na gelir ve cinin yalan söylediğini anlar. Saraçhane’ye geri dönüp taşı götürmek ister fakat sihirli güçlerinin artık işe yaramadığını fark eder. Taş da o gün bugündür orada durur ve Kıztaşı olarak anılır.
Yine Romalılara göre sütunun tılsımlı güçleri de varmış. Sütun, yanından geçen genç hanımlara bakire olup olmadıklarını fısıldıyormuş. Bazı anlatılara göre de bunu, yalnızca kendisine dokunulunca yapıyormuş. Bir başka efsaneye göre ise kadınlar hafif meşrepse taş eğiliyormuş. Rivayet bu ya; günlerden bir gün Jüstinyen baldızı ile buradan geçerken taş yerlere yatmış. Bu duruma sinirlenen imparatorda eşinin kardeşini oracıkta idam ettirmiş.
Evliye Çelebi’nin Kaleminden Markianos Anıtı
Ünlü seyyahımız ve tarihçimiz Evliya Çelebi ise Kıztaşı’ndan şu şekilde tasvir eder: “Dikdörtgen şeklinde büyük bir taş üzerinde, yekpare beyaz mermerden yapılmış, Kral Pozantin’in kızının lahdi”. Ona göre İstanbul’u doğal afetlerden korumak için şehre konulmuş 27 tılsımdan biri de bu anıttadır.
Alıntı:
https://pirtarih.com/
https://www.tarihiistanbul.com/